بررسی اثر سالیسیلیک اسید و تنش خشکی بر اسانس و ویژگی های رشدی گیاه دارویی بادرشبی (dracocephalum moldavica)

چکیده: بادرشبی (dracocephalum moldavica l.) گیاهی است که به تیره نعناعیان متعلق است و به طور وسیعی در طب سنتی به عنوان مسکن و برای درمان مشکلات کلیه استفاده می شد. به منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر اسانس و ویژگی های رشدی بادرشبی در شرایط تنش آبی یک آزمایش مزرعه ای در ایستگاه تحقیقاتی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان پیرانشهر در سال زراعی 1391 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (40، 80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) به عنوان کرت های اصلی و سه سطح افشانه کردن با سالیسیلیک اسید (صفر، نیم و یک میلی مولار) به عنوان کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که اختلافات معنی داری بین سطوح آبیاری از لحاظ بلندی گیاه، تعداد ساقه های فرعی، عملکرد خشک گیاه، قطر ساقه اصلی، تعداد برگ، وزن هزاردانه، شاخص برداشت گل، عملکرد اسانس، درصد اسانس و شاخص برداشت اسانس وجود داشت. به طوری که بیش ترین درصد اسانس و شاخص برداشت اسانس به تیمار آبیاری 120 میلی متر تبخیر از تشتک و کم ترین درصد اسانس و شاخص برداشت اسانس نیز مربوط به تیمارهای 40 و 80 میلی متر تبخیر از تشتک بدون تفاوت معنی دار با یکدیگر بود. بیشترین عملکرد اسانس در تیمار شاهد (40 میلی متر تبخیر از تشتک) و کمترین آن در تیمارهای80 و120 میلی متر تبخیر از تشتک مشاهده شد. اثر سالیسیلیک اسید بر عملکرد خشک گیاه در سطح یک درصد معنی دار شد. بیش ترین عملکرد خشک گیاه (29 گرم در بوته) متعلق به کاربرد یک میلی مولار سالیسیلیک اسید بود. علاوه براین، اثر برهم کنش بین آبیاری و سالیسیلیک اسید بر روی صفات تعداد ساقه گل دهنده، وزن تر بوته، محتوای نسبی آب، میزان کلروفیل، تراکم روزنه و سطح برگ معنی دار شد. بیش ترین تعداد ساقه گل دهنده و وزن تر بوته در سطوح مختلف سالیسیلیک در تیمار 40 میلی متر از تشتک تبخیر مشاهده شد.